Cunning Folk

Definicja i Historia

Nikt inny nie zdefiniuje tak dobrze zjawiska Cunning Folk jak Dr. Owen Davies, badacz czarostwa i roli Wiedzących na Wyspach Brytyjskich:

Cunning Folk (Sprytni Ludzie), którzy byli znani również jako mądra-kobieta, mądry-mężczyzna, magowie i czarownicy, byli integralną częścią angielskiego społeczeństwa do początku dwudziestego wieku. Przez stulecia setki tysięcy ludzi konsultowali się z nimi w kwestii wielu problemów, ale najczęściej w sprawach sercowych, ochrony dobrobytu, zdrowia i najważniejszego – czarów. Byli oni wykształceni w wielu dziedzinach. Praktykowali ziołolecznictwo, odnajdywanie skarbów i magie miłosną. Odkrywali oni tożsamości  złodziei i przewidywali miejsca, w których można znaleźć zgubione lub skradzione dobra. Bardziej wykształceni praktykowali również astrologię, podczas gdy mniej wykształceni byli znawcami sztuki. Najbardziej lukratywnym aspektem ich dziedziny było leczenie ludzi i zwierząt na których rzucono urok, a także sprzedaż amuletów odpędzających złe uroki i chroniących przed czarami i złymi duchami.

Cunning Man jest w istocie tradycyjnym czarownikiem ludowym spotykanym w Wielkiej Brytanii. Uważa się, że ci którzy potrafili czytać i posiadali magiczne grimuary włączali je do swojego repertuaru magii ludowej. Praktyki jak i usługi różniły się w zależności od regionu. Praktyki kornwalijskich Pellar mogły być całkowicie różne jeśli porównać je do praktyk ich szkockich lub irlandzkich konfratrów. W Szkocji, i możliwe, że w innych regionach również, czarowników ludowych dzielono na tych, którzy zajmują się wyłącznie czynieniem szkody (gla. “buidseach”, czarownica), i tych, którzy praktykowali tylko rzeczy służące dobru ludzi (gla. “cailleach” lub “spae wife”). W zależności od tego jakich usług potrzebowała to mogła iść do jednego lub drugiego specjalisty po klątwę lub lekarstwo. Jakkolwiek, należy powiedzieć wprost, każdy cunning man wiedział doskonale w jaki sposób rzucić klątwę, i to czy to robili zależało wyłącznie od ich indywidualnej etyki.

Nawiązując do XIX-wiecznego folklorysty wysp Orkadyjskich, Waltera Traill Dennisona, orkadyjskie wiedzące, lub spae-wife, miały posiadać:

…całą nadnaturalną mądrość, trochę nadnaturalnych mocy, bez wykorzystania wrogich duchów… Kobiety tej klasy były wykształcone w dziedzinie medycyny, śnienia, przewidywania przyszłości, jasnowidzenia i zapobiegania złym wpływom rzuconych czarów. Takie kobiety traktowane były z sympatią i uświęconym szacunkiem.

Zgodnie z definicją, wielu współczesnych pogan mogłoby myśleć, że cunning man jest czarownicą, ale naprawdę, byli oni zazwyczaj wzywaniu w celu ochrony przed złym czarom. Przed pogromem czarownic, kiedy magia była stałym zagrożeniem dla umysłu wieśniaków, cunning man był zatrudniany do wykonania pracy przeciw złym duchom, złemu oku i odwróceniu nieszczęść spowodowanych przez wróżk

Fakt, że wiejscy wiedzący istnieli przez ponad pięćset lat nie dowodzi w żaden sposób istnienia nieprzerwanej linii tradycyjnego czarostwa. Każdy z wiedzących praktykował indywidualnie i nie rozważali siebie jako grupy czarownic. W ukłonie do “The Pickingill Papers: The Origin of the Gardnerian Craft” niech czytelnik rozważy, czy wierzy Liddell i Ericowi Maple przysięgających, że Gardnerowska Wicca wywodzi się z praktyk niesławnych dziewięciu kowenów Pickingilla.

Dzisiejsi Wiedzący

We współczesnych publikacjach pojęcia “hedgewitchery” i “hedge witch” są często pomyłkowo używane w nawiązniu do cunning folk i ich praktyk. Cunning folk nie są już nieodłączną częścią Wysp Brytyjskich, ale nadal istnieje zapotrzebowanie na świadczone przez nich usługi – nic się nie zmieniło w kwestii zakochiwania się i złamanych serc, potrzeby leczenia czy usług przywidywania przyszłości lub po prostu zaspokojenia potrzeb nowej, lepszej pracy lub domu. Ludzie szukających tych usług to zazwyczaj nie związani z magią ludzie potrzebujący odrobiny magicznej pomocy. Istnieje również wielkie zainteresowanie tematem wśród nowej młodej generacji. Przykładem współczesnego cunning mana jest Cecil Williamson, czarownik z zachodniej części Wielkiej Brytanii, który otworzył Boscastle Witchcraft Museum – i pomimo, że on sam może nie nazywał siebie w ten sposób gdy jeszcze żył = pasuje perfekcyjnie do miana cunning folk.

Dodatkowa Literatura

• Popular Magic: Cunning-folk in English History (reprint of Davies’ Cunning-Folk)
• A People Bewitched: Witchcraft and Magic in 19th Century Somerset
• Witchcraft, Magic and Culture 1736-1951
• Murder, Magic, Madness: The Victorian Trials of Dove and the Wizard
• An Joan the Crone: The History and Craft of the Cornish Witch
• Biddy Early: The Wise Woman of Clare – Meda Ryan
• Cunning Folk And Familiar Spirits: Shamanistic Visionary Traditions In Early Modern British Witchcraft And Magic
• Secrets of East Anglian Magic – Nigel Pennick
• Leechcraft: Early English Charms, Plantlore and Healing
• The Gaelic Otherworld
• Witchcraft in England – Christina Hole
• The Pickingill Papers: The Origin of the Gardnerian Craft